การเขียนภาพจิตรกรรมฝาผนังไทยโบราณเป็นการเขียนภาพด้วยวัสดุและวิธีการที่เรียนรู้จากบริบทแวดล้อมในแต่ละยุคสมัย ช่างในสมัยโบราณมักจะเลือกใช้สีฝุ่นผสมกาวในการเขียนภาพบนฝาผนังปูนหรือไม้ จากวัตถุดิบที่หาได้ในท้องถิ่นซึ่งง่ายต่อการเสื่อมสลายตามกาลเวลาจากปัจจัยทางธรรมชาติ เช่น สภาพอากาศ ความชื้น และแสง เป็นต้น รวมถึงความเสียหายแก่ภาพจิตรกรรม หากการอนุรักษ์จิตรกรรมที่มีคุณค่าแต่เปราะบางเช่นนี้มิได้รับการดูแลอย่างถูกต้องเหมาะสมแล้ว ย่อมทำให้จิตรกรรมที่เปี่ยมไปด้วยเรื่องราวและความงดงาม เสื่อมสลายหมดสิ้นไปในเวลาเพียงชั่วอายุคน

​

ปัจจุบันจึงมีการศึกษากรรมวิธีในการคงคุณค่าความงดงามของจิตรกรรมฝาผนังให้คงอยู่อย่างยาวนานมากยิ่งขึ้น โดยพิจารณาจากวัสดุตกแต่งอาคารที่มีมาตั้งแต่สมัยโบราณผสานกับนวัตกรรมในยุคปัจจุบัน จึงทำให้เกิดเทคนิคของการพิมพ์ภาพลงบนแผ่นกระเบื้องเซรามิก ซึ่งได้รับการทดลองและศึกษาจนสำเร็จในประเทศญี่ปุ่น เทคโนโลยีสมัยใหม่นี้ได้รับการเลือกสรรเพื่อช่วยทดแทนการคัดลอกภาพจิตรกรรมโบราณ โดยวิธีการดังกล่าวมีข้อดีคือ สามารถดูแลรักษาได้ง่าย มีความแข็งแกร่งทนทาน และป้องกันปัญหาความชื้นที่ผนังอาคาร ซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญที่ทำใหภาพจิตรกรรมชำรุดเสื่อมโทรม

​

การพิมพ์ภาพลงบนแผ่นกระเบื้องเซรามิกสามารถทำภาพให้มีลักษณะพื้นผิวนูนต่ำได้ (Texture) ทำให้มีลวดลายได้เหมือนจริง รวมถึงยังสามารถพิมพ์เฉดสีได้มากถึง 30,000 เฉดสี รวมทั้งสีพิเศษ เช่น สีทอง ทำให้สามารถจำลองภาพได้มีมิติเหมือนจริงทุกประการ ซึ่งจะทำให้ภาพจิตรกรรมที่พิมพ์นี้มีความงดงามตามอย่างศิลปกรรมแบบโบราณได้ นอกจากนี้ ยังสามารถทำให้เกิดลักษณะพื้นผิวนูนสูงหรือนูนต่ำที่สามารถทำให้เกิดมิติของภาพจิตรกรรม และสามารถพิมพ์อักษรเบรลล์เพื่อให้ผู้พิการทางสายตาสามารถเข้าถึงข้อมูลได้ตามแนวทางอารยสถาปัตย์ในปัจจุบัน

​

งานจิตรกรรมบนกระเบื้องเซรามิกในศาสนสถานจึงเป็นงานศิลปกรรมที่ผสมผสานแบบแผนการวาดภาพจิตรกรรมโบราณกับเทคโนโลยีสมัยใหม่ ซึ่งทำให้ข้อจำกัดและปัจจัยที่จะทำให้เกิดความชำรุดทรุดโทรมของภาพจิตรกรรมน้อยลง งบประมาณในการดูแลรักษาจิตรกรรมจึงลดลงในระยะยาว จึงเป็นการส่งเสริมกิจการของพระศาสนาคงคุณค่าศิลปกรรมได้อย่างยั่งยืนและเป็นมรดกของชาติสืบไป

 

ที่มา: รายงานการดำเนินงานโครงการอนุรักษ์และทำนุบำรุงศาสนสถาน อันเกี่ยวเนื่องกับสถาบันพระมหากษัตริย์และการส่งเสริมการเผยแผ่ศาสนา สำนักงานทรัพย์สินส่วนพระมหากษัตริย์

​

เดือนตุลาคม – ธันวาคม 2559