จิตรกรรมบนบานประตูถือเป็นผลงานศิลปะที่แสดงถึงฝีมือและความคิดสร้างสรรค์ของช่างวาด โดยมีการใช้เทคนิค สีสัน และลวดลายที่หลากหลายเพื่อสร้างความสวยงามน่ามอง ลวดลายและเรื่องราวที่ปรากฏบนบานประตูมักสะท้อนถึงขนบธรรมเนียม ประเพณี ความเชื่อ และวิถีชีวิตของผู้คนในยุคนั้น ๆ ทำให้บานประตูเป็นบันทึกทางประวัติศาสตร์ที่สำคัญอย่างหนึ่ง

 

คติความเชื่อของคนในสมัยโบราณ เชื่อกันว่า เหตุทุกขภัย ตั้งแต่น้ำท่วม ไฟไหม้ ฟ้าร้อง ฟ้าผ่า ฯลฯ ทวยเทพสามารถดลบันดาลให้เกิดขึ้นได้ แต่หากเราให้ความเคารพนับถือทวยเทพแล้ว ท่านก็จะปกป้องเหตุที่เกิดขึ้นเหล่านี้ได้ ดังนั้นบ้านเรือน   ที่อยู่อาศัยย่อมต้องมีเทพคอยปกป้องคุ้มครอง

 

จิตรกรรมบนบานประตูโบสถ์ที่สวยงามและมีชื่อเสียง ได้แก่ ภาพ “เทพทวารบาล” ที่วัดใหญ่สุวรรณาราม จ.เพชรบุรี เป็นภาพเทวดาในยุคสมัยอยุธยาที่ใช้สีน้อยแต่ลงตัว แสดงถึงฝีมือและความอ่อนช้อยของช่างโบราณ ทำให้บานประตูนี้เป็นผลงานศิลปะอันทรงคุณค่าที่ควรค่าแก่การชื่นชม ภาพจิตรกรรมนี้ ปรากฏอยู่บนบานประตูที่สามด้านในของพระอุโบสถ ซึ่งเป็นจุดที่แสงยามเช้าส่องผ่านเข้ามายังพระประธานได้

 

จิตรกรรมบานประตูวัดบวรสถานสุทธาวาส เป็นโบราณสถานสำคัญ เป็น “วัด” ในพระราชวังบวรสถานมงคลของพระมหาอุปราชหลายพระองค์ ปัจจุบันจะเหลือเพียงพระอุโบสถ จิตรกรรมฝาผนังภายในพระอุโบสถ เป็นจิตรกรรมสมัยรัชกาลที่ ๔    ซึ่งเป็นการเริ่มต้นงานจิตรกรรมไทยสมัยใหม่ ที่มีคุณค่ายิ่งในทางศิลปกรรมที่น่ายกย่อง ภาพจิตรกรรมบนบานประตูในพระอุโบสถนี้ เป็นภาพเขียนเทพเจ้าในศาสนาฮินดู เช่น พระนารายณ์ พระอิศวร พระพรหม และเทพอื่น ๆ ที่ปรากฏอยู่บนบานประตู 22 บานภายในพระราชวังบวรสถานมงคล โดยมีความเชื่อว่าเทพเหล่านี้มีอำนาจในการพิทักษ์ศาสนสถานจากภัยอันตราย

 

จิตรกรรมบานประตูภายในวิหารวัดไพชยนต์พลเสพย์ จ.สมุทรปราการ วัดนี้สร้างขึ้นในช่วงปลายรัชกาลที่ ๒ โดยสมเด็จ  พระบวรราชเจ้ามหาศักดิพลเสพย์ เป็นวัดที่ได้รับอิทธิพลศิลปะแบบจีน ทั้งพระอุโบสถและพระวิหาร ภายในพระวิหารปรากฏภาพจิตรกรรมฝาผนังที่น่าจะวาดขึ้นในคราวบูรณะวัดในสมัยรัชกาลที่ ๓ ปรากฏความเป็น "หัวเลี้ยวหัวต่อ" ระหว่างงานจิตรกรรมไทยประเพณีและจิตรกรรมที่รับอิทธิพลจากศิลปะตะวันตก ส่วนจิตรกรรมบานประตูบานประตูเป็นภาพวาดเทพ     ผู้พิทักษ์ในแบบจีน ภาพจิตรกรรมที่พบยังคงความงามและคงสภาพที่สมบูรณ์ดี

 

จิตรกรรมบนบานประตู เป็นการรักษาภูมิปัญญาและรูปแบบศิลปะดั้งเดิมไว้ให้คนรุ่นหลังได้ศึกษาและชื่นชม เป็นส่วนหนึ่งของการอนุรักษ์มรดกทางวัฒนธรรม และเป็นความภาคภูมิใจในมรดกชาติ